خیز اژدهای زرد برای تاج‌گذاری اقتصادی

در کوران جنگ تجاری شدید ترامپ علیه چین و اعمال تعرفه‌های سنگین علیه کالاهای چینی، شی جین‌پینگ، رئیس جمهور این کشور توری منطقه‌ای را آغاز کرد که به گفته کارشناسان اصلی‌ترین هدف آن تلاش برای خنثی‌سازی فشارهای کاخ سفید و حتی نیم نگاهی به استفاده از فرصت نارضایتی بین‌المللی برای گرفتن جایگاه رهبری اقتصاد جهانی بوده است.

شی در اولین مرحله از سفر منطقه‌ای خود به جنوب شرق آسیا، روز دوشنبه وارد ویتنام شد و در دیدار با مقامات این کشور از آنها خواست برای مقابله مشترک با قلدری آمریکا به چین بپیوندند. در این سفر، دو کشور ۴۵ توافق‌نامه همکاری، به ویژه در زمینه‌های زنجیره‌های تأمین، هوش مصنوعی، گشت‌زنی‌های مشترک دریایی و راه‌آهن امضا کردند.

شی در دومین مقصد خود سه‌شنبه به مالزی رفت و با انور ابراهیم، پادشاه مالزی درباره همکاری‌های دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و بین المللی بویژه تشکیل جبهه واحد تجاری حوزه آسه آن که ریاست دوره‌ای آن برعهده نخست وزیر مالزی است، گفت‌و‌گو کردند. شی در این دیدار گفت، مایلم با پادشاه مالزی تلاش کنم تا روابط چین و مالزی را در مسیر ثبات بلندمدت هدایت کنیم، با هم شراکت راهبردی سطح بالا و جامعه‌ مشترک سرنوشت چین و مالزی را بسازیم و فصل جدیدی از دوستی و همکاری را آغاز کنیم. این، نقطه شروعی برای 50 سال طلایی جدید در روابط دو کشور خواهد بود.

رئیس جمهور چین همچنین در ادامه تور منطقه‌ای خود به کامبوج سفر خواهد کرد تا با این کشور درباره مسائل اقتصادی و سیاسی گفتگو کند.  

اهداف چین از نزدیکی به آسه آن

درحالی که آمریکا با اعمال تعرفه‌ها دنبال مهار اژدهای زرد بود اما این اقدامات نتیجه عکس داد.

 ترامپ در واکنش مدعی شد که شی با سفر به کشورهای آسیایی قصد دور زدن آمریکا را دارد و تهدید کرد که تعرفه‌های 245 درصدی علیه پکن را اعمال خواهد کرد. مواضعی که نشان می‌دهد که استراتژی شی موفقیت‌آمیز بوده است به صورتی که دستاوردهای این سفر صرفا به جبهه سازی چین در جنگ تجاری محدود نمانده و پکن استراتژی بنیادین سیاست منطقه‌ای آمریکا در سالهای گذشته برای امنیتی سازی محیط پیرامونی چین  در دریای جنوبی و مسئله تایوان را نیز به چالش کشیده است. 

در این راستا، شی جین‌پینگ در این سفر همگرایی اقتصادی بیشتر با کشورهای عضو « آسه آن» را در دستور کار قرار داد تا بازارهای جایگزین ایجاد کرده و زنجیره‌های تأمین جدید بسازد.

ویتنام، مالزی و کامبوج به‌ عنوان اعضای کلیدی «آسه‌آن»، از موقعیت مناسبی برای همکاری اقتصادی برخوردارند و چین می‌خواهد با توسعه قراردادهای تجاری، پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک، بخشی از زیان‌های ناشی از بازار آمریکا را جبران کند. شی در مالزی به این مسئله اشاره کرد و گفت که چین و آسه‌آن برای پنج سال متوالی بزرگترین شریک تجاری یکدیگر بوده‌اند. وی گفت که چین با مالزی و سایر کشورهای آسه‌آن برای مبارزه با یکجانبه‌گرایی و حمایت‌گرایی همکاری خواهد کرد.   

چین همچنین به دنبال دسترسی امن‌تر به منابع انرژی و مواد اولیه از این کشورهاست. مالزی یکی از تولیدکنندگان بزرگ گاز طبیعی در منطقه است و همکاری با این کشور می‌تواند وابستگی چین به مسیرهای پرریسک مثل «تنگه مالاکا» را کاهش دهد. در حوزه فناوری نیز، چین می‌خواهد از ظرفیت‌های صنعتی نوظهور ویتنام برای انتقال بخشی از تولید و صادرات استفاده کند، کاری که در تقابل با تحریم‌ها و محدودیت‌های تکنولوژیک آمریکا معنا پیدا می‌کند.

 ویتنام و مالزی روابط نزدیکی با آمریکا دارند اما همزمان نیازمند سرمایه‌گذاری چین هستند و سفر رئیس‌جمهور چین می‌تواند پیام سیاسی روشنی به آمریکا ارسال کند که پکن اجازه نخواهد داد واشنگتن با سیاست‌های یکجانبه، محیط پیرامونی چین را از آن جدا کند. با تقویت همکاری‌های چین با کشورهای آسیایی، موقعیت ایالات متحده در منطقه تضعیف می‌شود و این موضوع می‌تواند منجر به کاهش نفوذ آمریکا در کشورهای کلیدی آسیا شود.

بنابراین سفر رئیس‌جمهور چین به کشورهای جنوب شرق آسیا، نه تنها نشان‌دهنده تلاش‌های چین برای مقابله با سیاست‌های اقتصادی و امنیتی ایالات متحده است، بلکه همچنین می‌تواند تأثیرات عمیقی بر توازن قدرت در آسیا داشته باشد. با توجه به نیاز کشورهای آسیایی به رشد اقتصادی و امنیت پایدار، این همکاری‌ها ممکن است منجر به تغییرات قابل توجهی در سیاست‌های بین‌المللی شود.

این سفر همچنین به‌عنوان ابزاری برای نمایش وجهه مثبت چین در آسیا طراحی شده است. چین با تأکید بر مفاهیمی مانند «توسعه مشترک»، «احترام متقابل» و «عدم مداخله در امور داخلی» تلاش دارد تصویر خود را در برابر روایت‌های منفی غرب که چین را تهدیدی ژئوپلیتیکی می‌دانند بهبود بخشد.

در کنار مسائل اقتصادی، تایوان همچنان یکی از اصلی‌ترین گره‌های ژئوپلیتیکی میان واشینگتن و پکن باقی مانده است. در ماه‌های اخیر، ایالات متحده حمایت‌های نظامی و سیاسی خود از تایوان را افزایش داده که از منظر چین، نقض مستقیم اصل "چین واحد" تلقی می‌شود. در چنین شرایطی، یکی از اهداف سفر شی جین‌پینگ به جنوب شرق آسیا، جلب حمایت آشکارتر کشورهای منطقه از سیاست چین واحد است، اقدامی که می‌تواند فشار دیپلماتیک بر تایوان را افزایش داده و فضای مانور آمریکا در این زمینه را محدود کند.

نیاز آسیایی‌ها به چین

سفر شی به کشورهای آسیایی درحالی صورت می‌گیرد که بسیاری از کشورهای عضو بلوک 10 عضوی اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) از رفتار ترامپ پس از اعمال تعرفه‌های سنگین بر کشورهای سراسر جهان ناراضی هستند.

سیاست‌های تجاری ترامپ، به ویژه اعمال تعرفه‌های سنگین بر کالاهای چینی، منجر به تغییرات قابل توجهی در روابط اقتصادی بین‌المللی شده است. این سیاست‌ها نه تنها بر اقتصاد چین تأثیر گذاشته، بلکه کشورهای آسیایی نیز به دلیل ترس از تبعات اقتصادی این تعرفه‌ها، به سمت تقویت همکاری با چین گرایش پیدا کرده‌اند.

تعرفه‌های بالا بر کالاهای چینی، هزینه‌های واردات را برای کشورهای آسیایی که به شدت به صادرات چین وابسته هستند، افزایش داده است. این موضوع باعث شده که کشورها به دنبال راهکارهایی برای کاهش وابستگی خود به بازارهای ایالات متحده باشند.

با افزایش تعرفه‌ها، کشورهای آسیایی به دنبال یافتن بازارهای جایگزین و تقویت روابط تجاری با چین هستند. این تغییر مسیر تجارت می‌تواند به نفع اقتصادهای منطقه‌ای باشد که در حال حاضر تحت فشار اقتصادی قرار دارند.

بسیاری از کشورهای آسیایی نگرانند که ادامه سیاست‌های تجاری سختگیرانه ایالات متحده منجر به رکود اقتصادی شود، بنابراین، در این شرایط، همکاری با چین به عنوان یک گزینه جذاب برای حفظ رشد اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی مطرح می‌شود.

کشورهای آسیایی به دنبال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و اقتصادی مشترک با چین هستند. طرح «یک کمربند، یک جاده» فرصتی مناسب برای این کشورها فراهم می‌آورد تا از مزایای اقتصادی و فنی چین بهره‌برداری کنند.

همکاری با چین می‌تواند به کشورهای آسیایی کمک کند تا بازارهای جدیدی را برای صادرات خود پیدا کنند. این امر به ویژه برای کشورهایی که به شدت وابسته به صادرات کالاهای خود هستند، حیاتی است. علاوه‌براین، همکاری نزدیک‌تر با چین می‌تواند به کشورهای آسیایی کمک کند تا روابط سیاسی خود را با پکن تقویت کنند. این موضوع می‌تواند منجر به حمایت‌های بیشتر چین در مجامع بین‌المللی و کاهش فشارهای ایالات متحده بر این کشورها شود.

گرایش آسیایی‌ها به چین نه تنها می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی و سیاسی در منطقه کمک کند، بلکه همچنین می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات عمده‌ای در توازن قدرت اقتصادی در آسیا باشد. با توجه به پتانسیل بالای چین و نیاز کشورهای آسیایی به رشد اقتصادی پایدار، انتظار می‌رود که این همکاری‌ها در آینده نزدیک گسترش یابد.

در مجموع، سفر رئیس‌جمهور چین به ویتنام، مالزی و کامبوج، پاسخی چندبعدی به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ و فشار ژئوپلیتیکی آمریکا در آسیا محسوب می‌شود. این سفر نه‌تنها در خدمت اهداف اقتصادی و تجاری چین است، بلکه نشان‌دهنده تلاش پکن برای شکل‌دهی به نظمی منطقه‌ای است که مستقل از خواست و سیاست‌های واشینگتن عمل کند.